News items for tag dab - Koos van den Hout

Ik wilde voor het einde van 2017 nog een keer een DAB scan doen, omdat alle lokale DAB multiplexen tijdelijke proeven zijn die per 31-12-2017 aflopen.

Maar weer geen lokale multiplexen in de scan.

Tijd om weer eens een DAB services scan te doen. Een extra reden was omdat bij de scan op de Pure DAB+ radio zelfs de Vlaamse multiplex binnenkwam.

Bij de scan met de Noxon USB stick kwamen die niet meer binnen (en waren tegelijkertijd aan het wegvallen op de Pure radio), maar die heeft weer even de Duitse landelijke multiplex gezien. Maar de regio's Noord/Oost en Zuid kwamen dit keer niet in de scan. De typische volgorde van kanalen komt trouwens omdat de Noxon software de scanvolgorde nog altijd geoptimaliseerd heeft voor de Duitse situatie en dus de scan begint bij 5C.

Met alle testen met lokale radio via DAB+ is dat nog steeds niet in de buurt actief geworden.

Opvallend is dat MTVNL op 5B opduikt. Op 12B had ik wel MTVNL maar volgens Muxxi zonder services (0 CU in gebruik).

Ter ere van het aanzetten van de zender Lopik te IJsselstein voor de regionale multiplex Randstad een nieuwe scan. Van de regionale multiplexen komen 6B Oost-Noord NL en 7A Zuid NL ook goed genoeg binnen bij een scan met een antennelocatie zo hoog mogelijk aan huis.

Condities zijn duidelijk anders dan bij de DAB services scan 11 November 2016: dit keer zijn de regionale multiplexen 6B Noord-Oost Nederland en 7A Zuid NL goed genoeg om te kunnen luisteren, en zijn de andere MTVNL multiplexen niet eens gezien.

En dit keer wel DAB multiplexen ontvangen die eigenlijk te ver weg zijn, zoals MTVNL Noord-Limburg/Noord-Brabant op 9C. Die is zelfs bijna storingsvrij, multiplexen op 6B en 7A worden wel gezien in de scan maar geven geen geluid wegens teveel fouten.

NPO is voor de hoofddiensten (Radio 1 en andere diensten die ook via de FM beschikbaar zijn) overgegaan op betere foutcorrectie (EEP 3-A in plaats van eerder EEP 3-B). Dit was een enorme klacht bij de overgang van de NPO multiplex van DAB op DAB+ in 2013, de foutcorrectie bij de NPO werd minder wat ontvangst aan de rand van de dekkingsgebieden moeilijker maakte.

Geen DX deze keer maar gewoon nieuwe services bij MTVNL en wat verschuivingen.

Volgens Efteling Kids Radio terug via DAB+ in Amsterdam - radio.nl zal MTVNL op den duur de optie om aparte versies per regio meer gaan inzetten. Volgens radio-tv-nederland.nl is het al zo dat de versie in Eindhoven alleen Radio JND als DAB+ service heeft (terwijl die er hier in Utrecht dus ook bij zit).

Tijd voor een nieuwe scan! Deze keer kwam ook de 'Regio Oost-Noord' multiplex goed voorbij op kanaal 6B. Ik zie de andere regio multiplexen wel eens vaker op mijn Pure radio, maar die worden meestal net niet gezien door de Noxon ontvanger. Deze keer wel, altijd leuk.

Meer DAB+ diensten via MTVNL, het is duidelijk dat MTVNL ontdekt heeft dat er meer zit in DAB+ dan mobiele TV via hun multiplex.

Na alle recente wijzigingen tijd voor een nieuwe scan. Geen van de regionale multiplexen is sterk genoeg om op deze setup met laptop en Noxon DAB+ stick door te komen.

Opmerkelijk: MTVNL heeft een DAB+ audio service toegevoegd, GrootNieuwsRadio. En de MTVNL op 12B wordt wel gezien als DAB dienst van MTVNL maar zonder geldige diensten.

Net een scan gedaan met de Pure DAB+ radio op zolder. Opmerkelijk is dat wel de regionale multiplex Zuid op 7A goed doorkomt, waardoor ik nu L1 radio (Limburg) en Omroep Brabant kan ontvangen, maar niet de regionale multiplex West op 8A krijg waar 'onze' regionale zender RTV Utrecht in zit. Soms ontvang ik regionale multiplex Oost op 6B waar wel RTV Utrecht in zit voor de oostelijke helft van de provincie Utrecht. Maar dat is dan marginaal en vandaag dus niet.

De opbouw van regionale multiplex west op 8A gaat langzamer dan de andere regionale multiplexen vanwege de kosten volgens Radio Royaal binnenkort via DAB+ in de Randstad - radio.nl

Dat het DAB+net voor de Randstad slechts matige dekking krijgt, heeft alles te maken met de kosten. Op dit net dienen namelijk 18 verschillende partijen, zowel publiek als commercieel, te gaan uitzenden. Sommige partijen willen helemaal niet uitzenden via DAB+, maar zijn het wel verplicht, terwijl anderen weinig financiële middelen hebben. Daarom is gekozen voor een netwerk met een minimale dekking, waardoor net aan aan de licentievoorwaarden wordt voldaan.

Volgens Radio en TV zenders Nederland zijn de regionale DAB+ multiplexen gestart op 6B Oost/Noord Nederland, 7A Zuid Nederland, 9D Noordwest Nederland en 9D Zuidwest Nederland. De multiplex op 8A Zuid-Holland, westelijk deel Utrecht en zuidelijk deel Noord-Holland zal starten per 1 september.

Ik was natuurlijk benieuwd of Oost/Noord Nederland het tot bij mij in Utrecht zou halen dus ik heb een volle scan gedaan met de Pure One Mini radio. Die kreeg ik niet, maar wel 7A Zuid Nederland met een zwak maar werkend signaal, met als eerste service die ik zag L1 Radio, de regionale omroep voor Limburg. Daarnaast ook Omroep Brabant, Omroep Gelderland en Puur NL die nog stilte geeft. Maar dus nog geen Radio M Utrecht via DAB+ hier.

De Noxon DAB USB stick had weer wat meer moeite met ontvangen en kreeg deze multiplex niet mee. Dus in de verwerkte scanlijst nog niet zichtbaar.

Nieuws over de aanbestedingen voor de regionale DAB+ netten in Nederland: gunning regionaal netwerk Kop van Noord-Holland en Friesland aan Broadcast Partners, gunning regionaal netwerk Noord en Oost Nederland aan Broadcast Partners, gunning regionaal netwerk Randstad aan Broadcast Partners.

Minstens 2 van deze 3 moeten hier straks prima te ontvangen zijn. Opvallend is dat in zowel Noord en Oost Nederland (straks op VHF III kanaal 6B) als in Randstad (straks op VHF III kanaal 8A) Radio M Utrecht komt. Ik neem aan dat mijn radio de duplicaat zal herkennen en maar een keer Radio M Utrecht in de lijst services zal opnemen.

Gevonden via radio/tv Nederland

Tijd voor een DAB services scan. Nu de aanbestedingen voor de bovenregionale DAB netten lopen zal er over een tijdje wel een uitbreiding komen van het aanbod.

De DAB service scan is tegenwoordig een heel overzicht, dus het voorbeeld

NPO Nieuws24 slideshow

hoe zo'n slideshow er dan uitziet in de Noxon mediaplayer even apart. In het overzicht van zenders staan de slides er in een klein formaat bij, door erop te klikken kunnen ze groter weergegeven worden.

Tijd voor een DAB services scan. Dat heb ik een tijd niet gedaan, en ondertussen zijn er twee wijzigingen: op de DAB+ multiplex zijn de IDs aangepast om te kloppen met de FM RDS IDs, zodat ontvangers makkelijker kunnen omschakelen tussen DAB+ en FM als dezelfde service op beide beschikbaar is.

De andere wijziging is dat de NPO bij diverse services nu ook een slideshow meestuurt. Alleen komen extra diensten bij een service dus niet zo goed in de dab.csv export van Muxxi Noxon DAB multiplex inspector dus ze staan niet in onderstaand overzicht. Er is een MOT Slideshow bij NPO Radio 1, NPO Radio 2, NPO 3FM, NPO Radio 4, NPO Radio 5, NPO R6 Soul&Jazz, NPO Top 2000 en NPO Nieuws 24. Dus niet bij NPO FunX en NPO 3FM Alternat.

Tijd voor weer eens een DAB services scan.

Eigenlijk geen grote veranderingen, de enige opvallende nieuwe aanwinst is een extra service van de NPO, "3FM Alternative". De Noxon mediaplayer kapt dit af tot "NPO 3FM Alternat".

De overgang naar een ander foutcorrectie niveau bij de omschakeling van DAB naar DAB+ bij de NPO levert diverse reacties/vragen op. Ik heb het dus maar eens uitgezocht, want ik raakte zelf ook meer benieuwd.

EEP staat voor 'Equal Error Protection', waarbij alle onderdelen (metadata, audio, additional data) van het programma evenveel foutcorrectie krijgen. De genoemde code rates zijn de verhoudingen tussen de hoeveelheid data die netto overgebracht wordt tussen de eindpunten versus de hoeveelheid data die daarvoor verzonden worden over de drager.

De mogelijke levels zijn:

Protection level               1-A  2-A  3-A  4-A
Convolutional coding rate      1/4  3/8  1/2  3/4

Protection level               1-B  2-B  3-B  4-B
Convolutional coding rate      4/9  4/7  4/6  4/5

Bij 3-A, code rate 1/2 betekent het dus dat er voor een byte nuttige informatie er 2 bytes door de lucht gaan, waardoor dus maximaal 50% fouten gecorrigeerd kunnen worden. Bij 3-B, code rate 4/6 betekent het dat er voor 4 bytes nuttige informatie er 6 bytes door de lucht gaan, waardoor er dus maximaal 33% fouten gecorrigeerd kunnen worden.

Na de aangekondigde omschakeling van DAB naar DAB+ bij de publieke omroepen is het natuurlijk leuk om de service scan over te doen.

De huidige indeling van de multiplex NPO ID 8001 (volgens DAB Ensembles Worldwide wohnort.org is het een terugkeer naar het originele EId).

Name	Short label	ID	PTY (program type)	Language	ECC (error correction)	Country	Components
NPO Radio 1	Radio 1	8201	Current Affairs	Dutch	E38	Netherlands	0-Audio Stream DAB+: AAC+ codec 64 kbps 36 CUs, protection level EEP 3-B
NPO Radio 2	Radio 2	8202	Easy Listening Music	Dutch	E38	Netherlands	0-Audio Stream DAB+: AAC+ codec 64 kbps 36 CUs, protection level EEP 3-B
NPO 3FM	3FM	8203	Pop Music	Dutch	E38	Netherlands	0-Audio Stream DAB+: AAC+ codec 64 kbps 36 CUs, protection level EEP 3-B
NPO Radio 4	Radio 4	8204	Serious Classical	Dutch	E38	Netherlands	0-Audio Stream DAB+: AAC+ codec 64 kbps 36 CUs, protection level EEP 3-B
NPO Radio 5	Radio 5	8205	Oldies Music	Dutch	E38	Netherlands	0-Audio Stream DAB+: AAC+ codec 64 kbps 36 CUs, protection level EEP 3-B
NPO Radio 6	Radio 6	8206	Jazz Music	Dutch	E38	Netherlands	0-Audio Stream DAB+: AAC+ codec 64 kbps 36 CUs, protection level EEP 3-B
NPO Top 2000	Top 2000	8207	Oldies Music	Dutch	E38	Netherlands	0-Audio Stream DAB+: AAC+ codec 64 kbps 36 CUs, protection level EEP 3-B
NPO Nieuws 24	Nieuws24	8208	News	Dutch	E38	Netherlands	0-Audio Stream DAB+: AAC+ codec 64 kbps 36 CUs, protection level EEP 3-B
NPO FunX	FunX	8209	Pop Music	Dutch	E38	Netherlands	0-Audio Stream DAB+: AAC+ codec 64 kbps 36 CUs, protection level EEP 3-B

Geen nieuwe services, en alle services naar 64 kilobit AAC+. Het resultaat is dat er momenteel 324 CUs in gebruik zijn en 540 CUs vrij zijn.

De Noxon mediaplayer 'zag' de wijzigingen direct, de Pure One Mini ontvanger had een rescan nodig.

De publieke omroep heeft er gelijk voor gekozen de geplande 'rebranding' van de radiozenders door te voeren op digitale radio. Deze naamswijziging is in maart 2013 aangekondigd: Publieke zenders krijgen nieuwe namen: Nederland 1 wordt NPO 1 - volkskrant.nl maar toen is er geen termijn bijgenoemd.

Update: Opmerkelijk is dat protection level EEP 3-B gekozen is door de NPO bij overgang naar DAB+. Hiermee is de foutcorrectie minder goed dan voor de overgang, terwijl er genoeg capaciteit is om de foutcorrectie te verbeteren. Ook is de foutcorrectie nu minder goed dan die bij de 11C multiplex.

De NPO heeft aangekondigd om van 13 op 14 oktober 2014 over te schakelen van DAB naar DAB+ voor de digitale etherradio. Daarom vandaag nog even een service scan gedaan voor de 'oude' situatie. Uit de berichtgeving over de testen die NPO deed met DAB+ vanaf Hilversum (met een signaal wat ik helaas niet kon ontvangen) begrijp ik dat de NPO experimenten heeft gedaan met aanvullende diensten.

Op 1 september was de officiële lancering van de DAB+ multiplex van de commerciële omroepen. De uiteindelijke indeling is op het laatste moment rondgekomen, zo zijn er vrijdagmiddag 31 augustus nog services toegevoegd.

Het overzicht momenteel:

Name	Short label	ID	PTY (program type)	Language	ECC (error correction)	Country	Components
VCR	VCR	E3811223	none	none	E38	Netherlands	0-Packet Data: 8 kbps, 6 CUs, protection level EEP 3-A
5 3 8	5 3 8	8801	Pop Music	none	E38	Netherlands	0-Audio Stream DAB+: AAC+ codec 64 kpbs, 48 CUs, protection level EEP 3-A
Efteling Radio	Efteling	8802	Children's programmes	none	E38	Netherlands	0-Audio Stream DAB+: AAC+ codec 48 kbps, 36 CUs, protection level EEP 3-A
Q-music	Q-music	8803	Pop Music	none	E38	Netherlands	0-Audio Stream DAB+: AAC+ codec 80 kpbs, 60 CUs, protection level EEP 3-A
Q-music non-stop	Qnonstop	8804	Pop Music	none	E38	Netherlands	0-Audio Stream DAB+: AAC+ codec 48 kbps, 36 CUs, protection level EEP 3-A
Sky Radio	Sky	8805	Pop Music	none	E38	Netherlands	0-Audio Stream DAB+: AAC+ codec 64 kbps, 48 CUs, protection level EEP 3-A
Classic FM	Classic	8806	Serious Classical	none	E38	Netherlands	0-Audio Stream DAB+: AAC+ codec 64 kbps, 48 CUs, protection level EEP 3-A
Radio Veronica	Veronica	8807	Pop Music	none	E38	Netherlands	0-Audio Stream DAB+: AAC+ codec 64 kpbs, 48 CUs, protection level EEP 3-A
Sky Lovesongs	Sky Love	8808	Easy Listening Music	none	E38	Netherlands	0-Audio Stream DAB+: AAC+ codec 64 kpbs, 48 CUs, protection level EEP 3-A
BNR Nieuwsradio	BNR	8809	News	none	E38	Netherlands	0-Audio Stream DAB+: AAC+ codec 64 kbps, 48 CUs, protection level EEP 3-A
Arrow C R	Arrow CR	8810	Rock Music	none	E38	Netherlands	0-Audio Stream DAB+: AAC+ codec 48 kpbs, 36 CUs, protection level EEP 3-A
SLAM!FM	SLAM!FM	8811	Pop Music	none	E38	Netherlands	0-Audio Stream DAB+: AAC+ codec 64 kbps, 48 CUs, protection level EEP 3-A
JUIZE!	JUIZE!	8812	Pop Music	none	E38	Netherlands	0-Audio Stream DAB+: AAC+ codec 64 kbps, 48 CUs, protection level EEP 3-A
Sublime	Sublime	8813	Jazz Music	none	E38	Netherlands	0-Audio Stream DAB+: AAC+ codec 64 kbps, 48 CUs, protection level EEP 3-A
Sublime You	SublYou	8814	Current Affairs	none	E38	Netherlands	0-Audio Stream DAB+: AAC+ codec 48 kpbs, 36 CUs, protection level EEP 3-A
100% NL	100% NL	8815	Pop Music	none	E38	Netherlands	0-Audio Stream DAB+: AAC+ codec 80 kbps, 60 CUs, protection level EEP 3-A
Radio Maria	R Maria	8816	Culture	none	E38	Netherlands	0-Audio Stream DAB+: AAC+ codec 56 kbps, 42 CUs, protection level EEP 3-A
Radio 10	Radio 10	8817	Oldies Music	none	E38	Netherlands	0-Audio Stream DAB+: AAC+ codec 80 kbps, 60 CUs, protection level EEP 3-A
BG Radio	BG Radio	8818	Pop Music	none	E38	Netherlands	0-Audio Stream DAB+: AAC+ codec 40 kbps, 30 CUs, protection level EEP 3-A

Used CUs: 858, unused CUs: 6.

Wat me opviel is dat een paar services van ID veranderd zijn. Het lijkt er nu op dat alle oneven nummers de hoofdgebruikers en het even nummer erboven de bijbehorende nevengebruikers zijn. En er is duidelijk meer diversiteit in commerciële radio met een kinderzender en een 'current affairs' programma.

Nu nog de grote introductiecampagne! In ieder geval is er Digital Radio +.

De nieuwste aanwinst in de VCR DAB+ multiplex is BG Radio die momenteel het geluid van een Bulgaarse zender met diezelfde naam uitzend. Of dit is een geintje van de toekomstige nederlandse bgradio waar 100% NL achter lijkt te zitten of dit is een manier van een commerciële zender die perse een extra service moet toelaten om vooral geen concurrentie te krijgen. De toekomst zal het leren.

Het overzicht:

Name	Short label	ID	PTY (program type)	Language	ECC (error correction)	Country	Components
VCR	VCR	E3811223	none	none	E38	Netherlands	0-Packet Data: 8 kbps, 6 CUs, protection level EEP 3-A
5 3 8	5 3 8	8801	Pop Music	none	E38	Netherlands	0-Audio Stream DAB+: AAC+ codec 64 kpbs, 48 CUs, protection level EEP 3-A
Radio 10 Gold	10 Gold	8802	Rock Music	none	E38	Netherlands	0-Audio Stream DAB+: AAC+ codec 64 kbps, 48 CUs, protection level EEP 3-A
Q-music	Q-music	8803	Pop Music	none	E38	Netherlands	0-Audio Stream DAB+: AAC+ codec 80 kpbs, 60 CUs, protection level EEP 3-A
Sky Radio	Sky	8805	Pop Music	none	E38	Netherlands	0-Audio Stream DAB+: AAC+ codec 64 kbps, 48 CUs, protection level EEP 3-A
Classic FM	Classic	8806	Serious Classical	none	E38	Netherlands	0-Audio Stream DAB+: AAC+ codec 64 kbps, 48 CUs, protection level EEP 3-A
Radio Veronica	Veronica	8807	Pop Music	none	E38	Netherlands	0-Audio Stream DAB+: AAC+ codec 80 kpbs, 60 CUs, protection level EEP 3-A
BG Radio	BG Radio	8808	Pop Music	none	E38	Netherlands	0-Audio Stream DAB+: AAC+ codec 40 kbps, 30 CUs, protection level EEP 3-A
BNR Nieuwsradio	BNR	8809	News	none	E38	Netherlands	0-Audio Stream DAB+: AAC+ codec 64 kbps, 48 CUs, protection level EEP 3-A
SLAM!FM	SLAM!FM	8811	Pop Music	none	E38	Netherlands	0-Audio Stream DAB+: AAC+ codec 64 kbps, 48 CUs, protection level EEP 3-A
Sublime	Sublime	8813	Jazz Music	none	E38	Netherlands	0-Audio Stream DAB+: AAC+ codec 64 kbps, 48 CUs, protection level EEP 3-A
Radio 10	Radio 10	8814	Oldies Music	none	E38	Netherlands	0-Audio Stream DAB+: AAC+ codec 80 kbps, 60 CUs, protection level EEP 3-A
100% NL	100% NL	8815	Pop Music	none	E38	Netherlands	0-Audio Stream DAB+: AAC+ codec 80 kbps, 60 CUs, protection level EEP 3-A
Radio Maria	R Maria	8816	Culture	none	E38	Netherlands	0-Audio Stream DAB+: AAC+ codec 56 kbps, 42 CUs, protection level EEP 3-A

Used CUs: 648, unused CUs: 216. Nu Radio 10 weer naar protection level EEP 3-A is komt er een stuk capaciteit vrij.

In ander DAB nieuws: MTVNL, Mobiele TV Nederland is weer actief vanaf Utrecht en Hilversum en heeft momenteel geen audio services, alleen NED1, NED3 en SBS6 met DMB video.

Interesting research done by Ofcom (UK telecoms and radio spectrum regulator) or rather by an Ofcom researcher in his spare time: Bloke in shed starts own DAB radio station - with Ofcom's blessing - The Register. An interesting article, and interesting research. I was aware this is technically possible as I follow Opendigitalradio.org, it is nice to see it all brought together, tested and described.

Interesting remark at the end:

Here at Vulture Central our first thought on reading the report (Small Scale DAB, The potential for lower-cost transmitting stations in support of DAB rollout - Ofcom report, PDF, surprisingly non-technical) was to wonder which pirate station will be the first to jump to digital.

Publication by Ofcom: Report on a possible low-cost DAB platform for small stations - Ofcom